یک پژوهشگر حوزه زنان با استنادبه نتایج مطالعات یک پژوهش در مورد وضعیت زنان در ازدواج موقت گفت: مدت اغلب ازدواجهای موقت بین یکساعت تا پنج ماه بوده و مشکلات اقتصادی مهمترین عامل تن دادن زنان به این نوع از ازدواجهاست.
معصومه پریشی در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد نتایج این پژوهش که در گروه مطالعات زنان انجمن جامعه شناسی ایران ارائه شده است، ادامه داد: در این مطالعه از روش تحقیق کیفی استفاده شده و براساس نظریه مبنایی و مصاحبه های عمیق با زنانی که یا در عقد موقت بودند و یا تجربه ازدواج موقت را داشتند و حداقل زمان عقد موقت آنها یکساعت و حداکثر 99 ساله بود مراحل آن انجام شد.
کمک سازمانهای حمایتی در حد ضروریات زندگی است
وی با بیان اینکه اغلب زنانی که به ازدواج موقت درمی آمدند زنانی خانه دار بودند و هیچ منبع درآمدی نداشتند ادامه داد: تعدادی از این زنان نیز تحت پوشش سازمانهای حمایتی مانند کمیته امداد و بهزیستی بودند که از کمک این سازمانها ناراضیند چرا که کمک آنها در حد ضروریات زندگی و خورد و خوراک است ولی این زنان اغلب دارای مشکل مسکن بودند و هزینه گزافی باید بابت اجاره خانه می دادند.
این پژوهشگر با بیان اینکه اغلب این زنان مسئولیت خانه را برعهده داشتند که یا تنها زندگی می کردند و یا دارای فرزند بودند ادامه داد: اغلب آنها سعی می کردند شغلی پیدا کنند ولی متاسفانه به دلیل نداشتن تحصیلات کافی و یا مهارت شغلی ورودشان به بازار کار مشکل بود. از طرفی تعداد معدودی که دارای تحصیلات بالا بودند به دلیل ساختار تبعیض جنسیتی سطح حاکم بر جامعه برای ورود به بازار کار با مشکل مواجه می شدند و یا از درآمد پایینی برخوردار بودند.
وی با بیان اینکه اغلب زنانی که در ازدواج موقت بودند و یا تجربه آن را داشتند در کارهای خدماتی مانند پرستار سالمندان و دیگر مشغول بودند گفت: معمولا زنانی که سابقه ازدواج موقت داشتند پیشینه ای از آسیب خانواده در زندگی آنها بود و یا درگیریهای خانوادگی و طلاق داشتند.
اغلب زنان علیرغم میل باطنی ازدواج موقت می کنند
پریشی تصریح کرد: اغلب این زنان بعد از طلاق و یا فوت همسر تکیه گاه خود را از دست داده و دچار بحران بودند و به دلیل مشکلات مالی سعی می کردند ازدواج کنند. چون شرایط ازدواج دائم برای این زنان و به ویژه زنانی که دارای فرزند هستند فراهم نیست علیرغم میل باطنی اقدام به ازدواج موقت می کردند.
وی گفت: بسیاری از این زنان می دانستند که بسیاری از مردان توانایی مالی لازم را ندارند ولی با اندک وجهی که دریافت می کردند راضی بودند چون چاره ای جز این کار نداشتند.
مردان به بهانه سردمزاجی همسر ازدواج موقت می کنند
وی ادامه داد: این زنان معتقد بودند اغلب مردان به دور از چشم همسر خود با دلایل مختلفی مانند سردمزاجی همسرانشان ازدواج موقت را انتخاب می کنند.
ازدواج موقت به شغل و منبع درآمد تبدیل شده است
این فعال حوزه زنان ادامه داد: بر اساس نتایج این تحقیق مردان حاضر نیستند که ازدواجهای طولانی مدت را انتخاب کنند. اما این سوال مطرح است که بعد از این ازدواج کوتاه مدت زن باید چه کار کند در حالی که طبق قوانین شرعی این زنان بین 45 روز تا دو ماه باید عده نگه دارند و ازدواج نکنند. این زنان بعد از یک ازدواج کوتاه خود دوباره به عقد مردی دیگری درمی آیند و ازدواج موقت به عنوان شغل و تجارت برای آنها درآمده است و باید دید آیا شرع با این مسئله موافق است.
وی با بیان این که اغلب زنان تامین نیاز مالی را دلیل ازدواج موقت خود ذکر کردند ادامه داد: تامین نیازهای مالی، عاطفی و جنسی در رده بندی قرار داشت و بیشتر زنان به تامین نیازهای عاطفی خود تاکید می کردند. تعداد محدودی نیاز به حمایت اجتماعی را دلیل ازدواج موقت خود ذکر می کردند.
پریشی با اشاره به این که تعدادی از نمونه های این تحقیق ازدواجهای 99 ساله موقت که به ازدواج دائم شباهت دارد را تجربه کرده اند ادامه داد: در این نوع ازدواج به دلیل مدت طولانی و اینکه در اغلب موارد نیاز مالی زنان تامین می شد زنان از ازدواج موقت خود راضی بودند. در کنار آنها زنانی بودند که مدت زمان ازدواجشان بیش از سه و چهار ماه بود اما همواره نگران خاتمه آن و وابستگیهای عاطفی بودند.
وی تصریح کرد: زنانی که چندین بار ازدواج موقت کرده بودند این نوع ازدواج برای آنها تبدیل به شغل شده بود. اغلبشان عنوان می کردند که در ازدواجهای اول وابستگی به همسر داشتند اما تجربه به آنها ثابت کرد که از این وابستگی آسیب می بینند. برای این زنان در دفعات اولی که به ازدواج موقت مردی در می آمدند و یا مدت صیغه آنها زیاد بود وابستگی عاطفی ایجاد می شد. نتایج این مطالعه نشان داد که بین افزایش مدت ازدواج موقت با وابستگی ایجاد شده برای زنان رابطه مستقیمی وجود دارد.
اغلب زنان افسردگی بعد از ازدواج موقت را تجربه می کنند
این پژوهشگر با بیان اینکه اغلب زنانی که به عقد موقت درمی آیند افسردگی را تجربه می کنند ادامه داد: این زنان همواره هراس و احساس عذاب وجدان از این که به ازدواج مرد متاهلی درآمده بودند و اینکه ازدواج موقت آنها ممکن است تاثیری منفی بر روی زندگی زناشویی این مردان داشته باشد دارند.
وی در مورد رضایت اقتصادی زنان از ازدواج موقت خود گفت: رضایت اقتصادی این زنان متفاوت بود. برخی که مهریه هایی بین 200 تا 600 هزار تومان دریافت می کردند رضایت اقتصادی بالایی داشتد ولی بعضی از همسران موقت این زنان نه تنها مهریه شان را پرداخت نمی کردند بلکه در مواردی از آنها سوء استفاده مالی هم می کردند به طور نمونه پول قرض کرده و یا از آنها باج می گرفتند.
پریشی در مورد ازدواجهای موقت یکساعت تا پنج ماه اظهار داشت: اغلب زنان مورد مطالعه در این گروه قرار داشتند. رضایت زنان در این ازدواجها متفاوت است. برای برخی از آنها نیازهای عاطفی و جنسی مطرح نبود و به دلیل مدت کوتاه ازدواج رابطه عاطفی برقرار نمی کردند و تنها نیاز مالی دلیل ازدواجشان بود. از طرفی با نگرانی بیشتری مواجه بودند چرا که مدت زمان ازدواج آنها کمتر بود.
این فعال حوزه زنان در مورد نگرش این زنان به ازدواج موقت گفت: دراین مورد زنان به دو گروه تقسیم می شوند.گروه موافق که نگرش مثبت داشتند و گروهی که نگرش آنها منفی بود. جالب است آنهایی که نگرش مثبت داشتند این نوع ازدواج را برای زنان بهتر می دانستند و می گفتند که در جامعه ای که حقوق زن رعایت نمی شود و زنان در دادگاهها برای طلاق سالها معطل می شوند و حق به آنها داده نمی شود، این ازدواج بهتر است چرا که شرایط فسخ آسان دارد و زنان در آن آزادی عمل دارند.
وی با بیان اینکه برخی دیگر نگرش منفی به ازدواج موقت داشتند گفت: این زنان عنوان می کردند که قلبا از این نوع ازدواج رضایت ندارند. آنها دلایل مخالفت خود را این گونه ذکر می کردند که از کلمه صیغه بودن متنفر هستند چرا که واکنش منفی در جامعه دارد و همچنین از آسیب رساندن به زندگی مردان متاهل احساس گناه می کردند.
مشکل اقتصادی تنها دلیل تن دادن زنان به ازدواج موقت
پریشی ادامه داد: نتایج این مطالعه نشان داد مشکلات اقتصادی دلیل تن دادن زنان به این نوع ازدواج است و اگر فشار اقتصادی نبود ازدواج موقت زنان نیز با عشق و علاقه بود و نه از روی اجبار، آنها به دلیل نیازهای اقتصادی مجبور می شوند با اجبار و اکراه ازدواج کنند.
وی در مورد وضعیت سلامت زنانی که ازدواج موقت را تجربه می کنند گفت: در کشور ما آموزش جنسی بسیار محدود است که پیامدهای منفی را به ویژه برای این زنان دارد. وزارت بهداشت آموزشهایی برای ازدواج دائم پیش بینی کرده ولی چون ازدواج موقت به صورت پنهانی است افراد تحت این آموزشها قرار نمی گیرند از طرفی این گروه زنان از لحاظ تحصیلات در سطح بالایی قرار ندارند که اطلاع لازم را در این زمینه داشته باشند.
پریشی تاکید کرد: این زنان تنها از راههای پیشگیری از بارداری استفاده می کردند و اطلاع کافی از بیماریهای مقاربتی نداشتند و وقتی از آنها سئوال می شد که چگونه به سلامت مردی برای ازدواج موقت اعتماد می کنید پاسخ می دادند که فلانی را فلان حاج آقا معرفی کرده است او فرد بدی را معرفی نمی کند.
این پژوهشگر تصریح کرد: تنها تعداد محدودی از این زنان بودند که اطلاعی از بیماریهایی مانند ایدز و هپاتیت داشتند و به راحتی به شریک جنسی خود اعتماد می کردند.
اعتقادات مذهبی دلیل ازدواج موقت نیست
وی در مورد این که پیش از این مطالعه گمان می شد که افراد مذهبی تمایل بیشتری به این نوع ازدواج داشته باشند گفت: نتایج این پژوهش نشان داد که هیچکدام از دو گروه زنان معتقد به مذهب و کمتر معتقد دلایل ازدواجشان را تاثیر مذهب اعلام نکرده اند.
